Een geslaagde metafoor is de gelukkige bijvangst van een manke vergelijking.

Neem als voorbeeld:
‘De hangmat is de sledehond van mijn ambitie ‘

Je ziet hem strompelen, de vergezochte vergelijking rond het statige vraagteken van wat je denkt te willen zeggen.

In de verte lijkt de verre vergelijking sprekend op hetgeen je gewoon niet kunt uitdrukken, maar wat ergens op lijkt is het natuurlijk nooit.

Van dichtbij slaat het werkelijk nergens op, hooguit als een tang op een varken. Dus wanneer een metafoor werkt mag je altijd van geluk spreken.

Geluk spreekt altijd voor zich zelfs als alle vergelijkingen mank gaan.

Je kreeg als kind een droom,
‘n kind dat droomt is z’n droom

je weet niet van wie of wat je die droom kreeg… maar zij is je altijd bij gebleven

het beeld kwam als een brede meanderende rivier…

die als een slang over de groene aarde kroop, zonlicht op haar huid

aan de horizon verhief de rivier zich los van de aarde

zo stroomde ze vrijuit de hemel in…richting heelal

alsof de rivier de kosmische woestijn wilde bevruchten, met levengevend water

de woestenij van droge planeten als ronddolende dode zandkorrels.

Zo was je droom en zo stroomt zij nog altijd vrij in jou

Je oude droom is nog altijd levengevend, in de ziel bloeien de planeten

*********************

jy het ‘n droom gehad as kind,
as die kind droom is sy die droom

jy weet niet wie of wat jou daardie droom gegee het nie

maar sy het by jou gebly tot nou toe

dit was die beeld van ‘n wye vrye kronkelrivier

wat soos ‘n slang oor die groen aarde kruip, sonlig op haar vel

aan die horison vloei die rivier in die lug bo die aardbol uit

sy het vrylik in de hemel gevloei rigting heelal

asof hierdie rivier die kosmiese woestyn bevrug om daar lewe te skep

die woestyn van droë planete soos dwaalrond dooie zandkorreltjies

dit was jou kinddroom en so vloei sy steeds vrylik binne jou

jou ou droom is steeds lewegewend, in die siel bloei die planete


De moderne mens vliegt zo snel mogelijk
door alle krantenberichten heen
als waren het bloemen vol vuil en ellende
waarmee hij de raten van zijn breinkorf vult,
een trieste oogst van wat de mens dom zaait.

Laat ons nu het menszijn voorgoed opgeven
laten we liever in dit leven alle bloesemharten bevrijen
naar echte nectar streven zoals de bombelbijen

Dit lijf is toch veel te lomp om te zweven,
zo vleugelloos en kaal vergeleken
met het van tijgerkleurig fluweel geweven
rompertje der bombelbij
dat zou het beste nieuws sinds eeuwen zijn

**************************************

Die nuwerwetse mens vlieg so inderhaas as moontlik
deur al die koerantberigte
asof hulle bloeiblomme vol vuil en ellende was
waarmee hy die honeyrate van sy breinkorf vul
‘n hartseer oes van wat die mens dom gesaai het

Laat ons nu die mensdom ten goede prysgee
laat ons liever hierdie blombloeiselharte bevry
en streef na egte nektar soos die bombelbye

Hierdie liggaam is heeltemaal te grof om te sweef
So vleuelloos en kaal in vergelyk
met die van tierkleurig donsstof geweef lyfpakkie
van die humbuzzing bombelbije
dit sal die beste nuus sedert eeue wees

“De hangmat is de sledehond van mijn ambitie,
de sledehond die bekend staat om zijn uithoudingsvermogen,
de hangmat befaamd vanwege haar vasthoudendheid….”

F. Wildesheim

Elk woord is een doosje, om te openen en daar nog een doosje in te ontdekken…
Bijvoorbeeld een doosje met een vorm die ook weer een doosje is… met daarin een kleur als doosje waarin bijvoorbeeld, een eigenschap waarin een gevoelsinhoud waarin een belevingswereld als doosje waarin weer die ene herinnering aan die eerste keer, die laatste keer of zoveelste keer als doosje, waarin weer talloze doosjes.
Het geheugenmagazijn is een magistraal denkbeeldig gebouw met een enorm opslagprobleem zou je zeggen.
Gelukkig neemt 1 (of tien) olifanten niet meer geheugenruimte in dan één gaasvliegje…of een hele zwerm.
Om precies te zijn nemen deze geheugendoosjes geen enkele ruimte in. Of het nu de Eiffeltoren betreft, de snorhaar van ‘n vlo, ‘n containerschip, het maanzaadje van ‘n klaproos, Antarctica, de geur van lindebloesem…
Ze passen allemaal naadloos in elkaar.
Het doosje olifant past zelfs met gemak in het doosje waarin ik alle getelde stipjes van lieveheersbeestjes heb verzameld.

Door geheime manipulaties van ‘n ondermaanse of buitenaardse macht?…is er in onze tuin een boom gegroeid. Nu, jaren later groeien er, door duistere machinaties, vreemde vruchten aan de takken. Een geroezemoes van geruchten waart door onze buurt…het zouden appels zijn…sommige verdachtmakingen insinueren dat het om moesappels zou gaan. Deze hypothese wordt later bevestigd door een papiertje waar met een haastige hanepoot een toverspreukje is gekrabbeld dat onder onze voordeur is geschoven. Een oud volksgeloof zegt, dat wie van appels eet daar de gevolgen van zal moeten ondergaan…denk aan de verbanning uit het paradijs. De spreuk leest als een bereidingswijze voor een toverdrank…uren pruttelen op een zacht vuur bij maanlicht, in kruiden gemarineerd… We voelen ons in de ban van een samenzwering… maar wat moet gebeuren moet gebeuren… Willoos voeren wij de geheime instructies uit. Tegen de ochtend dooft het vuur zich. Een verleidelijke geur heeft ons bedwelmd en in haar macht. Ritueel proeven we van de appelcompôte. We ondergaan gelaten het zoetrinsige appelaroma met kruidnagel, kardamom, kaneel en wachten gelaten de uitwerking af.
Ze hebben het op ons gemunt en we weten niet wie ze zijn…de smaak is helemaal het einde. We zijn er geweest.

Sommige schilderijen zijn oerbeelden, archetypen. Als kind ontdekte ik dit schilderij van Co Westerik in het museum dat ‘Snijden aan Gras’ heet. Er ging een siddering door mij heen. Dat iets schijnbaar zachts als gras zo gemeen kon snijden. Ik had mij al gesneden aan onschuldig wuivend riet, waardoor ik het herkende. Het vreemde en inmiddels vertrouwde feit is dat ik nog iedere keer dat ik het zie dezelfde sensatie onderga, van lichte huivering in de onderbuik.
Niet persé een aangename ervaring maar ik blijf het een geweldig schilderij vinden, een zacht gewelddadig werk wat ik niet zou willen missen. De vleeskleur en de uitvergrote vingerafdruk geven de ervaring dat je zelf heel klein bent ten opzichte van die reuzenvingers. Als toeschouwer ben je even het gras geworden…een passieve dader, niet mals.

Er schijnt een vooruitgang te zijn…
(ergens…ik heb hem nooit gezien)
een blinde vlucht naar voren,
‘n nooduitgang naar een vage verte…
naar ‘n daar waar alles beter is dan hier?

Er schijnt ook een achteruitgang te zijn
(ik heb haar hier nooit gezien)
een vlucht naar een vroeger,
een schemerig onderduikadres
waar alles beter was dan hier nu?

De tussenweg blijkt men niet te kennen
(waar is ze niet, hier onder je voetzolen?)
hier thuis blijven, dit nu als middenweg
van genoegen beleven aan genoeg,
het avontuur leven van het eenmalige?

Het krokodillenbrein vecht of vlucht,
bijt wild om zich heen of huilt krokotranen.
De derde weg is die van de eendagsvlinder
ze geniet dit éne moment en sterft vervuld
in het gouden licht van ‘n ondergaande zon.

(Schilderij: Co Westerik)