Mijn oom woonde in Lombardije, geen Italië maar Rotjeknor-Zuid, hij werkte als stukadoor… met een prachtig gebit. Zijn tanden waren hagelwit. Witter dan de kalk die hij op de plafonds en muren smeerde. Vaak had oom rode oogleden vanwege de kalk die in zijn oog droop tijdens het werk. Oom had nog voor de Duitsers gewerkt om hun bunkers te stuccen. ‘Je wilde toch dat de vijand er binnen een beetje netjes bij zat’. Mijn oom deed wel meer vreemde dingen. Zo nam hij eens tijdens het wachten op de tram plotseling een aktetas mee en liep ermee de straat uit. Een medereiziger had zijn tas daar even tegen de abri had neergezet. Oom wilde er met de tas van door gaan, toen de man hem schreeuwend achterna holde. ‘Ik dacht dat die tas van niemand was’ , verklaarde oom onschuldig, ‘hij stond er zo alleen en verlaten’.
Vreemd genoeg vertelde de mond van oom meer van dit soort gênante voorvallen met een bepaalde trots. De mond vol spierwitte tanden…ze bleven zo mooi. Enige tijd later werd mij onthuld hoe dat kon.
Oom at uit gewoonte vaak pap als wij op koffievisite kwamen, grijze kinderpap. Daar hoefde oom niet op te kauwen. ‘Pap is het behoud van je gebit!’, zo lichtte hij toe.
Op een keer raakte ik, als hongerig nieuwsgierig jongetje, bij oom in de keuken verzeild net toen hij zijn papbord mee naar de huiskamer wilde nemen waar mijn ouders op de bank zaten te wachten op koffie. Ik zag net hoe oom zijn puntgave gebit uit zijn mond nam en op de broodplank te rusten legde. De witte tanden lachten mij werkeloos toe vanaf de broodplank. Mijn oom zag mijn ijselijke schrik en hield wijselijk zijn mond, nam het bord mee naar de kamer waar wij toekeken hoe hij de pap weglepelde. Ik had geen honger meer en kon alleen maar aan die tanden denken, die lagen daar maar, zo verlaten. Toen oom was uitgegeten vertrok hij weer naar de keuken voor de herplaatsing. Onderweg naar huis giechelden mijn ouders besmuikt in de Volkswagen Kever over die eeuwig nieuwe tanden en de overbeet die oom nu had waardoor hij zo’n raar lachje kreeg… een beetje vals. Daarna zag ik oom nog een paar keer. Mijn ouders raakten gebrouilleerd, een net woord voor slaande ruzie. Familiebanden bekoelden zodat dit beeld van oom ingevroren raakte in de vrieskist van de herinnering. Als ik ergens een verlaten tas zie staan denk ik aan dat witte gebit, aan bunkers en grijze pap. Niet meenemen denk ik dan, lekker laten staan.

Er woedde een innerlijk vuur in het kind dat zijn hele belevingswereld bezielde. Zo’n binnenbrandje kon de buitenwereld niet aan, dat werd hem van jongsaf aan wel duidelijk gemaakt. In het officiële publieke domein was alleen dimmen en schemeren toegestaan. Als schemerlamp kon je veel aanzien verwerven. Het kind werd afgericht zich lief en gehoorzaam te gedragen tot het een doorsnee gediplomeerde schemerlamp was. Het innerlijke vuur moest onderduiken…. al werd het in het geheim gekoesterd als een schat.
Als de ouders op mooie zomerdagen weg waren paste hij wel op het huis. Dan stookte het kind rituele vuren in de koperen fruitschaal op de salontafel. De vuren reikten soms tot aan de plafonnière. Spelenderwijs beheerste hij het fysieke vuur. De familiefoto’s en het krantennieuws gaven nu opeens echt licht. Grijze foto-rook steeg naar het plafond. Wat zouden de indianen uit deze rooksignalen opmaken? Het rook vreemd in de woonkamer, merkten zijn ouders op bij thuiskomst. Het kind had de ramen wijd opengezet om te luchten. Het verklaarde zo uitgeblust mogelijk dat de buren waarschijnlijk een barbecue hadden gehouden. Nadat de lucht was geklaard nam een serene rust bezit van het kind. Een sereniteit die de gevaarlijke gekte van het innerlijk vuur kon kanaliseren. Dit speelde zich af ver voor het tijdperk van de rookmelder.