In de ultrasone zaal van het CCMM ‘contemporain centrum voor modernste muziek’ woonde ik de première bij van Aatto Aaltonen’s Apotheosis 5 ‘Shaping Silence’.
Bijwonen is hier wel van toepassing want het stuk duurde 8 uur.
Een gemiddelde werkdag dus en gewerkt werd er, door de componist welteverstaan.
Aaltonen presenteert hier een massief klankblok van 10 kubieke meter met een boventonenschil van ruim 3 meter die om de kubus heengonst.
In het begin voelt de luisteraar zich bijna platgedrukt door de opdringerige geluidswand. Niet echt prettig maar kennelijk essentiëel voor het stuk.
Vervolgens zaagt de componist zelf terplekke met een akoestische zaag gaten in het blok van indringende stilte. Het is fascinerend, je hoort letterlijk stiltes vallen als Aalto als een ware klankbeeldhouwer de muziek vormgeeft door klankbrokken weg te zagen.
Zo bewerkt hij elk klankvlak zodat er geleidelijk een zesstemmige fuga ontstaat van vallende stiltes. Naarmate het stuk vordert worden de stiltes steeds tastbaarder, als ze elkaar frequenter opvolgen.
Een medeluisteraar zei na afloop: ‘Het was alsof de stilte te snijden was en zich langzaam verdichtte tot beton, alsof je er over zou kunnen lopen’
Het stuk eindigt dan ook in de apotheose dat er van het hele massieve klankblok niets meer over is. Betoverd liepen we naar buiten, gedragen door stilte. Een ongehoord mooi resultaat na acht uur aandachtig luisteren.

Zoals Michelangelo zijn beelden bevrijdde uit het marmer zo had Aaltonen de stilte
blootgelegd. De akoestische zaag heeft als instrument een grote toekomst voor zich.
Thuis zocht ik het woord Apotheose op, ‘verheffing tot het goddelijke’.