Orale literator

Pollice Grosso, meesterverteller en vermaard analfabeet.
Pollice schaamt zich niet voor zijn analfabetisme, want ondanks of dankzij dat is hij wellicht de meest geletterde levende Italiaan.
Hij denkt zelf dankzij, omdat hij vrij van ongeschreven regels leeft, zijn hoofd is leeg van letters.
“Verhalen stromen beter in een lege bedding.”

Hoe kwam ik Pollice op het spoor?
De man zette immers nooit één letter op papier?
Via verhalen over hem, opgetekend uit de monden van bewoners van de dorpjes die hij bezocht.
Zijn bestaan vormt een jaarlijkse cirkelgang door midden-Italië.
Wanneer hij een dorp bereikte, was er die avond een bijeenkomst waar hij bij een luisterrijk vuur verhaal deed, zo kwam mij ter ore.
Naar verluid duurden deze avonden eindeloos er werd nog maandenlang over nagepraat.
Ik besloot zijn spoor te volgen.

Pollice zou ooit Sicilië hebben verlaten, per roeiboot stak hij de zee over naar het Italiaanse vaste land.
Als telg van een oude zeeroversfamilie uit Agrigento lag zijn toekomst vast: de piraten waren gaandeweg omgeschoold tot Cosa Nostra.
De jonge Pollice vluchtte voor zijn familie vanwege zijn rechtschapen inborst, hij voelde er niets voor om zich voor ‘Onze Zaak’ in te zetten.
Als de goedheid zelve zag hij zich als kind genoodzaakt leugens te vertellen over zijn denkbeeldige wandaden waarmee hij aanzien binnen zijn criminele familie kon verdienen.
Zo werd hij een aartsleugenaar uit lijfsbehoud.

Toen hij niet verder wilde gaan met liegen, roeide hij bij volle maan en windstilte de zee over.
Eenmaal op de vaste wal ontdekte hij echter dat hij niets anders kon dan liegen.
Gelukkig merkte hij dat zijn gehoor graag naar hem luisterde.
De mensen genoten zichtbaar van zijn fabelachtige vertellingen.
Zo leerde hij zelf genieten.
Wat waar was geloofde men niet, zo onwaarschijnlijk klonk het, en wat hij loog geloofde men zonder twijfel.

Pollice werd liegenderwijs verteller van verhalen uit de eerste hand, de tweede hand en ga zo maar door, de meeste kwamen uit zijn eigen hand.
Nu is hij bij leven een legende, er doen zich talloze verhalen de ronde over hem.
Pollice heeft geen vaste verblijfplaats.
Hij trekt rond van dorp naar dorp, vertelt in ruil voor een bed en een maal de mooiste verhalen.
Volgens oorgetuigen vertelt hij nooit tweemaal hetzelfde verhaal, laat dingen weg, voegt toe of vermengt diverse verhalen met elkaar.
Voor iedere situatie die hij aantreft heeft hij wel een toepasselijk verhaal of hij verzint het waar je bij staat.
Het leven verandert, zegt hij, en verhalen leven mee met de verandering om waar te blijven.

Pollice ziet er soms kleurrijk uit vanwege zijn kleding die zijn toehoorders voor hem over hebben.
Zo kan hij een advocatenjasje dragen met een bakkersbroek eronder en een herdersmutsje op zijn Siciliaanse krullen.
Zijn truffelhondje vergezelt hem.
Onderweg graaft ze naar het zwarte goud onder oude olijfstronken, hetgeen haar baasje wat zakgeld verschaft.
Meest opvallend aan zijn klederdracht zijn zijn schoenen, handgemaakt op maat door zijn vriend en meesterschoenmaker te Firenze, Carlo Chiappini.
Schoenen zijn het enige waaraan hij geld uitgeeft.
Zijn te grote voeten en de grote afstanden die hij loopt noodzaken hem daartoe.
Jaarlijks verslijt hij een paar paar, die hij om de dag afwisselt.
“Ook een schoen moet rusten van het voetgedrang,” aldus Chiappini’s wijze raad.

Inmiddels is Pollice zelf een geliefd figurant geworden in verhalen over hem.
Hem horen vertellen werkt zo aanstekelijk dat eenieder die het doorvertelt vanzelf de meest wonderlijke details aan het verhaal toevoegt.
Zo leeft deze orale traditie voort.
“De wereld is een verhaal, waar gelogen. Maak er een mooi verhaal van zolang je nog adem hebt.”

Ik heb Pollice uiteindelijk ontmoet, helaas verstond ik geen woord van wat hij zei.
Niet omdat ik zijn zware Siciliaanse accent niet kan begrijpen, maar omdat ik vele talen niet versta, waaronder het italiaans.
Ik geef toe, ik ben hierin nogal veelzijdig en dat is erger dan analfabeet zijn.
Gelukkig sprak zijn verschijning boekdelen, alle verhalen van de wereld.

Gelaten onderga ik mijn straf geen Italiaan te zijn.

1 thoughts on “Orale literator

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *